Peranan Mufti dalam Pentadbiran Ekonomi dan Sosial Negeri Johor, 1885–1941 The Role of the Mufti in Johor's Economic and Social Administration, 1885–1941
Main Article Content
Abstract
This article analyses the role of the mufti of Johor in Malaya in confronting British imperialism between 1885 and 1941. It focuses on the mufti’s role in the Johor government’s economic and social matters in assuring the position of Islam in the state. Based on sources from Malaysian National Archive Johor’s branch and secondary sources, the article discusses the administration of four muftis, Dato’ Syed Salim Abdullah al-Attas, Dato’ Abdullah Musa, Syed ‘Abd Qadir Muhsin al-Attas and Syed Alwi Tahir al-Haddad. The focus is on the four muftis’ role in the economic and social matters of the state related to muamalat laws as well as issues in education. The current study found that the muftis of Johor, 1885–1941, played a significant role in the economic and social matters of the state through informative and authoritative arguments.
Artikel ini mengkaji peranan yang dimainkan oleh mufti kerajaan Johor dalam mendepani imperialisme British dari tahun 1885 hingga 1941. Tumpuan diberi kepada peranan mufti dalam urusan berkaitan ekonomi dan sosial kerajaan Johor bagi memastikan kedudukan agama Islam terus dipertahankan di negeri tersebut. Berdasarkan sumber-sumber yang diperoleh daripada Arkib Negara Malaysia Cawangan Johor dan sumber sekunder, makalah ini membincangkan pentadbiran empat orang mufti, terdiri daripada Dato’ Syed Salim Abdullah al-Attas, Dato’ Abdullah Musa, Syed ‘Abd Qadir Muhsin al-Attas dan Syed Alwi Tahir al-Haddad. Menerusi peranan yang dimainkan oleh keempat-empat mufti berkenaan, kajian ini menilai aspek ekonomi dan sosial dalam kerajaan Johor yang mencakupi perkara-perkara yang berkaitan dengan hukum-hakam muamalat dan aspek pendidikan. Kajian ini mendapati bahawa mufti kerajaan Johor dalam era tersebut memainkan peranan dalam aspek ekonomi dan sosial menerusi hujahan yang informatif dan autoritatif.
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
References
Abdul Jalil Borham. 2002. Majalah Ahkam Johor: Latar belakang, pelaksanaan dan komentar. Johor, Malaysia: Penerbit Universiti Teknologi Malaysia.
Abdul Latif Juffri@al-Jufri. 2012. 40 tokoh ulama Johor. Johor, Malaysia: Badan Kebajikan Pejabat Kadi Daerah Muar.
Abdul Latif Juffri@al-Jufri and Jainal Sakban al-Jauhari. 2008. Sejarah perkembangan Jabatan Agama Islam Johor. Johor, Malaysia: MAIJ URUS.
Abdul Rahman Tang Abdullah. 2007. Interpreting Abu Bakar, the ruler of Johor (1862– 1895): The reconstruction of selected issues. PhD diss., University of London.
Abu Bakar A. Hamid and Md Ismail Zamzam. 2003. Tokoh ternama Johor. Johor, Malaysia: Yayasan Warisan Johor.
Ahmad Fathy al-Fatani. 2009. Ulama besar dari Patani. Kelantan, Malaysia: Majlis Agama Islam Kelantan.
Ahmad Fawzi Basri. 1997. Undang-Undang Tubuh Kerajaan Johor 1312 (1895): Kepentingannya dari segi persuratan dan sejarah. Johor, Malaysia: Yayasan Warisan Johor.
_______1988. Johor 1855–1917: Pentadbiran dan perkembangannya. Selangor, Malaysia: Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd.
Baker, J. 2005. The eagle in the Lion City: America, Americans and Singapore. Singapore: Landmark Books Pte Ltd.
CO 273/406. 1914. Fail Pejabat Colonial. M.H. Whitley memo. 19 February. Pulau Pinang, Malaysia: Perpustakaan Hamzah Sendut, Universiti Sains Malaysia.
CO 273/416. 1877. Further memorandum regarding to the history of Sultan Ali’s family and of his affairs. 4 August. Johor, Malaysia: Arkib Negara Malaysia Cawangan Johor.
Cowan, C.D. 1961. Nineteenth century Malaya: The origins of British political control. London: Oxford University Press.
Eeman Mohamed Abbas. 2002. Sultan ‘Abd Al-Hamid II dan kejatuhan Khilafah Islamiyyah: Peranan gerakan nasionalis dan golongan minoriti. Kuala Lumpur: Pustaka Salam Sdn. Bhd.
Emerson, R. 1964. Malaysia: A study in direct and indirect rule. Kuala Lumpur: University of Malaya Press.
Gallagher, J. and Robinson, R. 1981. Africa and the victorians: The official mind of imperialism. London: Macmillan Education.
General Adviser 72/1912. 1912. School attendance enactment. Johor, Malaysia: Arkib Negara Malaysia Cawangan Johor.
Hobson, J.A. 1902. Imperialism: A study. Madison, MI: The University of Michigan Press.
Ichiro, S. 2011. Pentadbiran kewangan kolonial Johor. Kuala Lumpur: Penerbit Universiti Malaya.
Idaman. 1940. Apa akal?, 1 July. Johor, Malaysia: Arkib Negara Malaysia Cawangan Johor.
Ismail Che Daud. 1992. Tokoh-tokoh ulama Semenanjung Melayu. Kelantan, Malaysia: Majlis Agama Islam Kelantan.
Jabatan Pelajaran Johor. n.d. Sejarah sekolah-sekolah Johor. Johor, Malaysia: Jabatan Pelajaran Johor.
J/DUN 7. 1934. Buku senarai Ahli Majlis Mesyuarat Kerajaan Negeri Johor 1934 dan 1936. Johor, Malaysia: Arkib Negara Malaysia Cawangan Johor.
J/MB. n.d. Pejabat Menteri Besar Johor. Johor, Malaysia: Arkib Negara Malaysia Cawangan Johor.
J/PP 11 4. 1910. Perundangan Tanah Johor 1910. Johor, Malaysia: Arkib Negara Malaysia Cawangan Johor.
J/PU 1. 1936. Undang-undang tanah yang mencadangkan kerana orang-orang Melayu bilangan 1 tahun 1936. Johor, Malaysia: Arkib Negara Malaysia Cawangan Johor.
J/PU 3. 1895. Undang-Undang Tubuh Kerajaan Johor 1895. Johor, Malaysia: Arkib Negara Malaysia Cawangan Johor.
J/SUK 11. 1896a. Kongkek dan Kongsoh: Candu, salinan surat-surat Datuk Menteri (SSDM). 3 September. Johor, Malaysia: Arkib Negara Malaysia Cawangan Johor.
_______1896b. Pajak judi orang Islam, salinan surat-surat Datuk Menteri (SSDM). 3 August. Johor, Malaysia: Arkib Negara Malaysia Cawangan Johor.
J/UG 1. 1939. Penyata sekolah agama Johor dan daerahnya bagi tahun 1939. Johor, Malaysia: Arkib Negara Malaysia Cawangan Johor.
J/UG 7 8/33. n.d. Sukatan pelajaran sekolah agama Johor. Johor, Malaysia: Arkib Negara Malaysia Cawangan Johor.
J/UG X. n.d. Majalah Ahkam Johor. Johor, Malaysia: Arkib Negara Malaysia Cawangan Johor.
Khoo, K.K. 1972. The western Malay states, 1850–1873: The effects of commercial development on Malay politics. New York: Oxford University Press.
Lafeber, W. 1967. The new empire: An interpretation of American expansion 1860–1898. London: Cornell University Press.
Lembaga Malaya. 1934. Pakaian perempuan Melayu, 31 December. Johor, Malaysia: Arkib Negara Malaysia Cawangan Johor.
Lenin, V.I. 1939. Imperialism, the highest stage of capitalism: A popular outline. New York: International Publishers.
Muhammad Izuan Abdul Rahman. 2015. Peranan pemerintah dan golongan intelektual dalam memperjuangkan identiti dan kedaulatan Johor, 1862–1957. MA diss., Universiti Sains Malaysia.
Nabir Haji Abdullah. 1990. Imperialisme budaya: Peranan mubaligh Kristian di Tanah Melayu dan Singapura sebelum merdeka. In Kolonialisme di Malaysia dan negaranegara lain, eds. Cheah B.K. and Abu Talib Ahmad, 110–158. Selangor, Malaysia: Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd.
Nadarajah, N. 2000. Johore and the origins of British control, 1895–1914. Kuala Lumpur: Arena Buku.
Nurul Wahidah Fauzi. 2012. Ulama Arab Hadhrami dalam pentadbiran dan pendidikan Islam di Johor: Analisis terhadap sumbangan Syed ‘Abd Qadir bin Muhsin al-Attas dan Syed ‘Alwi b. Tahir al-Haddad. PhD diss., Universiti Malaya.
Parkinson, C.N. 1960. British intervention in Malaya. Singapore: University of Malaya Press.
Perjanjian Pesahabatan 1885. Johor, Malaysia: Arkib Negara Malaysia Cawangan Johor.
Rahimah Abdul Aziz. 1997. Pembaratan pemerintahan Johor (1800–1945): Suatu analisis sosiologi sejarah. Kuala Lumpur: Dewan dan Bahasa Pustaka.
S.7. 1857. Salinan surat nasehat wasiat Almarhom Ungku Temenggong Ibrahim Sri Maharaja Johor kepada paduka anakandanya Encik Wan Abu Bakar, 24 Zulhijah 1273. Johor, Malaysia: Arkib Negara Malaysia Cawangan Johor.
_______n.d. Salinan wasiat Almarhum Sultan Abu Bakar. Johor, Malaysia: Arkib Negara Malaysia Cawangan Johor.
Sadka, E. 1968. The protected Malay states, 1874–1895. Kuala Lumpur: University of Malaya Press.
Sinclair, K. 1967. Hobson and Lenin in Johore: Colonial Office policy towards British concessionaires and investors, 1818–1907. Modern Asian Studies 1(4): 335–352. https://doi.org/10.1017/S0026749X0000264X
Siti Zahrah Mahfood. 2018. Kedudukan politik dan sosioekonomi masyarakat Melayu dalam akhbar dan majalah terbitan negeri Johor sebelum Perang Dunia Kedua. PhD diss., Universiti Sains Malaysia.
Syed Muhammad Naquib al-Attas. 1999. Islam dalam sejarah dan kebudayaan Melayu. Kuala Lumpur: Penerbit Universiti Kebangsaan Malaysia.
_______1995. Prolegomena to the metaphysics of Islam: An exposition of the fundamental elements of the worldview of Islam. Selangor, Malaysia: International Institute of Islamic Thought and Civilization.
Syed Nurul Akla Syed Abdullah and Adi Setia Mohd Dom, trans. 2003. Pengembaraan Ibn Battutah: Pengembara agung, karya terulung, menyingkap wajah dunia. Kuala Lumpur: Institut Kefahaman Islam Malaysia (IKIM).
Thompson, A. 2005. The empire strikes back?: The impact of imperialism on Britain from the mid-nineteenth century. London: Pearson, Longman
Turnbull, C.M. 1972. The Straits Settlement 1826–67: Indian presidency to crown colony. Singapore: Oxford University Press.
Watson, B. and Andaya, L. 2001. A history of Malaysia. Basingstoke, UK: Palgrave.
Wong, G.L. 1990. Campur tangan Inggeris dan kepentingan ekonomi: Kes Pahang Corporation Limited, 1880–88. In Kolonialisme di Malaysia dan negara-negara lain, eds. Cheah B.K. and Abu Talib Ahmad, 110–158. Selangor, Malaysia: Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd.
Yegar, M. 1979. Islam and Islamic institutions in British Malaya. Jerusalem: The Magnes Press, The Hebrew University